Well Woman & Sağlıklı Yaşam

Tüm dünyada kadın hayatının evrelerinde, kadına özel sorunlar ve çözümlerine karşı yaklaşımda değişiklikler gözlenmektedir.Bu evreler daha önce de değindiğim üzere genel olarak doğurganlık evresi, orta yaş evresi , menopoz ve sonrasıdır .Kabaca 40 yaşa kadar olan doğurganlık evresinde ileriki yaşlarda gerekli olacak olan sağlıklı bir vücut oluşturmak için yapılması gerekenler ve bu dönemde genetik-kalıtımsal hastalık açısından durumun saptanması üzerinde duracağım.Bu evre oldukça dinamiktir,önemli değişiklikler oluşur, işe başlama-evlenme, çocuk doğurma gibi.Bu değişiklikler çok önemlidir ve karşılaşılacak sorunlara karşı önlem alınmalı, proaktif olunmalıdır.

Bir kadın kendi sağlığını monitörize edebilir , etmelidir yani modern hayat koşullarına uyarken anneden çocuğuna kadar herkes için önemli olan beslenme,vücut bakımı,sigara,cinsel sağlık vb gibi konulara dikkat etmelidir.

Bu evrede egzersiz fit bir vücut ve sağlıklı bir doğurganlık için çok önemlidir; önerilense düzenli vücut kitle indeksi (VKİ) takibi ve haftada 3 kez 20 dakika kadar egzersiz yapılmasıdır.Beslenmede egzersizle eş önemdedir,sağlıklı bir vücuda sahip olmak ve devam ettirmek için kalori alımı kısıtlanmalı ,vitamin ve mineralden -özellikle kalsiyum ve demir- zengin beslenmeli ve fitoöstrojenler muhakkak beslenme listesine alınmalıdır.Fitoöstrojenler kadınlık hormonu östrojenin kimyasal benzeridir ve soya fasulyesi, tam tahıl, meyveler ve keten tohumunda bulunur.Bazı çalışmalarda yüksek fitoöstrojen tüketenlerde daha az meme kanseri geliştiği saptanmıştır.

Kendi sağlığını monitörize etmek isteyenler muhakkak yaşlarının getirebileceği sorunlardan haberdar olmalı ve evde kendi kendilerini muayene edebilmelidirler yani bir anlamda kendi kendilerinin doktoru olabilmelidirler.Ancak bu tabii ki düzenli doktor kontrolünün yerine yapılmamaktadır ve hayatlarının bu evrelerinde yapılması özellikle gerekli olan kontroller vardır; evlilik öncesi kontrol,gebelik öncesi kontrol,gebelikte doğum öncesi kontroller-tarama testleri ve ayrıca yıllık düzenli kontroller.Bu yapılacak yıllık düzenli kontrollerse meme, rahim ağzı ve kalın barsak kanserinden korunmada bunun yanında şeker hastalığı, kemik erimesi gibi hastalıkların erken teşhisinde fayda sağlayacaktır.

Bu düzenli kontrollerin dışında da kadınların doktora başvuracağı dönemler olacaktır .İşte kendi kendine evde muayenenin faydası, farkı burada ortaya çıkar; evde yapılan meme muayenesinde fark edilen bir yumru veya değindiğimiz üzere kendinde oluşabilecek hastalıklar hakkında bilgi sahibi olan bir kadının şekerle ilgili belirtileri fark etmesi doktora başvurmasına ve böylece belki de erken teşhise neden olacaktır.

Peki bu doğurganlık evresinde hangi testler yapılabilir,

-genel olarak aylık kendi kendine meme muayenesi, VKİ takibi

-yıllık PAPSMEAR testi,rahim ağzı kanserinin erken teşhisinde kullanılan son derece basit, ağrısız bir tarama testidir.

-tam kan sayımı, kan yağları ölçümü, idrar tetkiki

-doğurganlık evresine özgü olan ise 2 test vardır, klamidya testi ve her 2 memenin ultrasound ile tetkiki. Klamidya cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır, ciddi kadın hastalığına ve sonucunda kısırlığa yol açabilir.Klamidya genel olarak ciddi bir bulguya yol açmayan ancak kısırlık, pelvik iltihabi hastalık veya dış gebelik ortaya çıkınca şüphelenilip teşhis edilebilen, ancak iş işten geçmiştir, önemli bir mikroptur.Ülkemizde olmasa da ,35 yaş altında ki cinsel aktif kadınların yüksek risk taşımaları nedeniyle ,gelişmiş ülkelerde klamidya açısından taranması önerilmektedir.Her2 memenin USG tetkiki ise ,mamografi eğer yüksek riskli bir kadın değilse 40 yaş altında önerilmediğinden , elle muayene yanında bu evrede yapılması gerekli testlerdendir.

Doğurganlık evresi hem kadın hem de dünyaya getireceği bebeği için belki de hayatının en önemli devresidir, bu nedenle bu evrede kadının sağlıklı olması çok önemlidir.Bu evrede oluşacak sağlıklı bir vücut hayatının ileriki evreleri için de iyi bir temel oluşturacaktır.

Op.Dr ERAY MEMEÇ

16/05/2013