Kısırlık tanım olarak bir yıl korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmama halidir ancak çiftlerden kadının yaşı 35 ve üzeriyse bu süre genelde 6 ay olarak kabul edilir.Kısırlık şikayetiyle başvuran çiftlerin %30 unda temel kısırlık tetkiklerinde sorun saptanamaz, bu nedeni açıklanamayan guruba girer.Bunun yanında açıklanamayan kısırlık gurubundaki çiftlerin daha az üreme potansiyeli vardır , ay bazında gebe kalma şansı 35 yaş öncesi kadında normalde %20 iken bunlarda %1,3-4,1 dir yani gebelik beklemekle olur ama normalden daha geç olur.
TANI
Kısırlık ile başvuran çiftlerin temel tetkiklerinde sorun bulunamayan gurup olduğunu söylemiştik yani bu guruptaki çiftler sağlıklı yumurtlamakta,sperm sayı ve hareketliği normal, üreme kanalları açık,rahim iç yüzeyi düzgün, vb dir. Yakın tarihlere kadar temel kısırlık araştırma tetkikleri bazal vücut ısısı takibi,spermiogram,rahim filmi( HSG) ,postkoital test, rahim iç zarı biopsisi ve tanısal laparoskopiden oluşuyordu.Ancak artık postkoital test, rahim içzar biopsisi ve tanısal laparoskopi tartışmalıdır, bununla birlikte üzerinde herkesin anlaştığı standart bir kısırlık araştırma protokolü de yoktur.
TEDAVİ
Açıklanamayan kısırlık gurubunda tedavisiz beklemeyle gebe kalma şansı 5. yıl sonunda oldukça yüksektir ancak 3 yıllık evli ve istemesine rağmen çocuğu olmayan bir çifte 2 yıl daha bekleyin demek ne derece doğrudur ? Ayrıca 3 yıllık kısrılık süresi sonrasında yıl bazında üreme potansiyeli %24 azalmaktadır .Bu nedenle doktorun görevi, çocuk sahibi olmak için yeterli süre beklediğini düşünen bu guruptaki çiftlerin gebe kalma oranlarını normal üreme potansiyeli olan guruptaki orana ulaştırmaktır.Bu arada sigara içilmesi ,anormal vücut-kitle indeksi(VKİ) ,aşırı kafein tüketilmesi ve alkol gibi faktörlerin de üreme potansiyelini bu gurupta azalttığı bilinmektedir .Bu nedenle sigara bıraktırılmalı ,alkol tüketimi sınırlandırılmalı, günlük kafein alımı en fazla 200 mg olmalı,ve VKİ nin 20-27 arası olması sağlanmalıdır.
Ancak ortada düzeltilecek bir bozukluk yoksa tedavi ampirik olarak yapılır.Birkaç değişik tedavi yöntemi önerilmektedir.
Rahim içi aşılama(IUI)-Aşılama yöntemi klomen veya gonadotropin kullanarak yapıldığında aylık gebe kalma oranını artırmaktadır.Aylık üreme oranı tek başına aşılama yapılırsa %4-18, sadece klomenle aylık üreme oranı %5-9 ancak klomene aşılama eklenirse %5-26 dır, gonadotropinle aşılama yapılırsa gebeli oranıysa %13-33 dür.
Klomen tedavisi-görülmektedir ki ampirik klomen tedavisi ile aylık bazda üreme oranları artmaktadır ancak klomene aşılama eklenmesi açıklanamayan kısırlıkta gebelik şansını daha da artırmaktadır.
Gonadotropin tedavisi-Bu gurup ilaçlar da özellikle aşılamayla beraber açıklanamayan kısırlıkta gebelik şansını artırmaktadır
Tüp bebek (IVF)-Birçok bilinmeyeni ekarte ettiği için IVF de bu gurubun tedavisinde önemlidir.
Anlaşıldığı üzere kısırlık tedavisinde kullanılan veya ilerde kullanılacak olan birçok alternatif vardır yani artık mutlak kısırlık çok nadirdir ve bilimdeki gelişmelere bağlı yeni tetkik ve tedavilerde uygulanmaya başlanacaktır.
Op.Dr.ERAY MEMEÇ